№2, 2020
TELEMEDİCİNE: OPPORTUNİTİES AND NEW APPLİCATİONS İN THE CONTEXT OF THE COVID-19 PANDEMİC
The article provides a brief overview of telemedicine, one of the main areas of e-medicine, and its importance for people, medical staff and the health system as a whole in the context of the COVID-19 pandemic. It highlights that the opportunities of telemedicine to render remote medical care makes it a irreplaceable tool for providing necessary information, medical advice, assistance and support to patients in emergencies and epidemics. The article also analyzes the new applications of tele-medicine in the context of the COVID-19. It presents new and practical medical applications in the integration of IoT and artificial intelligence with telemedicine. The article shows the efforts and new decisions of a number of countries to realize the potential of telemedicine, as well as potential obstacles in this field. The state of the art of telemedicine in Azerbaijan, its development, and a number of applications are described, the systems created to keep people informed and to provide medical support during the new coronavirus COVID-19 are shown. Given the importance of telemedicine not only in epidemic conditions, but also in usual conditions to improve the quality of medical services, increase their accessibility and reduce costs, the article emphasizes the need to take appropriate measures to expand the application of this technology in our country in accordance with the international practice and calls of WHO (pp.23-38).
Keywords:e-medicine, telemedicine, COVID-19 coronavirus pandemic, remote medical aid, remote consultation.
References
- Future of digital health systems: report on the who symposium on the future of digital health systems in the European region. World Health Organization. Regional Office for Europe, 2019, https://www.apps.who.int/iris/handle/10665/329032. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330370/9789289059985-en.pdf
- Məmmədova M., Cəbrayılova Z. Elektron tibb: formalaşması və elmi-nəzəri problemləri, Bakı, “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 2019, 350 s.
- Соглашение о сотрудничестве государств – участников СНГ в создании совместимых национальных телемедицинских систем и дальнейшем их развитии и использовании // Бюллетень международных договоров, №2, 2013 г.,
http://www.docs.cntd.ru/document/499003916 - Məmmədova M.H., Cəbrayılova Z.Q. Dəniz neft platformasında personalın fizioloji vəziyyətinin və coğrafi mövqeyinin monitorinqində əşyaların İnternetinin imkanları // İnformasiya texnologiyaları problemləri, 2018, №2, s.3–17.
- Məmmədova M.H., Cəbrayılova Z.Q. Tibbi əşyaların İnterneti və onların dəniz neft platformasında işçilərin fiziki vəziyyətinin izlənilməsində imkanları // İnformasiya cəmiyyəti problemləri, 2019, №1, s.51–62.
- Məmmədova M.H., Cəbrayılova Z.Q., İsayeva A. Sosial medianın həkim-pasiyent münasibətləri seqmentinin analizi: imkanlar və problemlər // İnformasiya cəmiyyəti problemləri, 2019, №2, s.41–50.
- Məmmədova M.H., Cəbrayılova Z.Q., İsayeva A. Sosial media resurslarında həkim-pasiyent münasibətləri əsasında qərarların qəbulu üçün informativ parametrlərin işlənilməsi // İnformasiya texnologiyaları problemləri, 2020, №1, s.49–61
- Mammadovа M.H., Jabrayilova Z.G., Isayeva A.M. Conceptual approach to the use of information acquired in social media for medical decisions // Online Journal of Communication and Media Technologies, 2020, 10(2), e202007, https://doi.org/10.29333/ojcmt/7877
- Цифровое здравоохранение уже сегодня. "Review Российский инвестиционный форум Сочи 2018". Приложение №28от 15.02.2018, https://www.kommersant.ru/doc/3546782
- Telemedicine: opportunities and developments in Member States: report on the second global survey on eHealth. World Health Organization. Global Observatory for eHealth, 2010, 96 р.
- Ray K.N., Chari A.V., Engberg J., Bertolet M., Mehrotra A. Opportunity Costs of Ambulatory Medical Care in the United States // The American Journal of Managed Care, August 2015, https://www.ajmc.com/journals/issue/2015/2015-vol21-n8/opportunity-costs-of-ambulatory-medical-care-in-the-united-states
- COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University, 24 Juni 2020,
https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6).) - Leite, Hodgkinson I.R., Gruber T. New development: ‘Healing at a distance’-telemedicine and COVID-19 // Journal Public Money & Management Published Online, 09 Apr 2020, https://doi.org/10.1080/09540962.2020.1748855
- Rockwell K.L., Gilroy A.S. Incorporating Telemedicine as Part of COVID-19 Outbreak Response Systems // American journal Manager Care, 2020, vol.26, no.4, pp.147–148, https://doi.org/10.37765/ajmc.2020.42784
- Davidson G. What is telemedicine and how do you apply it? May 11 2020, https://www.jotform.com/what-is-telemedicine/
- Телемедицина: Возможности и развитие в государствах-членах. Доклад о результатах второго глобального обследования в области электронного здравоохранения. Серия «Глобальная обсерватория по электронному здравоохранению» Том 2. 2012. Всемирная организация здравоохранения, https://www.apps.who.int/iris/handle/10665/87687
- Меморандуме о сотрудничестве государств-участников СНГ в области создания совместимых национальных телемедицинских консультационно-диагностических систем (Подписан в г. Кишиневе 14.11.2008), https://www.lawmix.ru/abrolaw/2611
- Рекомендации по построению телемедицинских сетей на локальном (отдельные населённые пункты), региональном (районы, области) и национальном уровнях с учётом особенностей стран региона, Март 2019,
https://www.itu.int/en/ITU-D/Regional-Presence/CIS/Documents/RIWTDC17/ ONAT_RI2_Recommendations_ Rev2.pdf - Məmmədova M.H., İsayeva A.M. Teletibb / “Elektrom tibbin multidissiplinar problemləri” I respublika elmi-praktiki konfransı, Bakı, 24 may 2016-cı il, s. 204–207.
- Telemedicine Platform-Use Cases and Challenges, September 16 2019, https://www.growthhackers.com/articles/telemedicine-platform-use-cases-and-challenges
- Kritz F. Telemedicine keeps doctors and patients connected at a safe remove, May 16 2020, https://www.washingtonpost.com/health/telemedicine-keeps-doctors-and-patients-connected-at-a-safe-remove/2020/05/14/5f1fa262-742b-11ea-ae50-7148009252e3_story.html
- Коронавирус вынуждает пациентов обращаться к телемедицине и виртуальным врачам, 12 марта 2020, https://www.vesti.ru/doc.html?id=3247428
- Wehrwein P. Will COVID-19 Supply Telehealth Its Moment? March 17 2020, https://www.managedhealthcareexecutive.com/news/will-covid-19-supply-telehealth-its-moment.
- Веденеева Н. Вирусные сервисы. Эпидемия вызвала взрывной рост рынка телемедицины, 02.04.2020, https://www.comnews.ru/content/205358/2020-04-02/2020-w14/virusnye-servisy-epidemiya-vyzvala-vzryvnoy-rost-rynka-telemediciny
- Cowan R., Morgan D. U.S. Congress approves, sends to Trump $8.3 billion to fight coronavirus,
https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-usa-congress-idUSKBN20S26M - Australian Department of Health. Coronavirus (COVID-19) health alert, 17 March 2020, https://www.health.gov.au/sites/default/files/documents/2020/03/covid-19-national-health-plan-primary-care-bulk-billed-mbs-telehealth-services_0.pdf.
- Аллахвердиев Ф. Коронавирус COVID-19 – переход на цифровую экономику, 04.2020, http://www.interfax.az/view/799358
- Teletibb – pandemiyanın, yoxsa zamanın tələbi? Rəqəmsallaşan dünyada distant müalicə də qaçılmaz prosesə çevrilir, 8 aprel 2020,
https://www.kaspi.az/az/teletibb-pandemiyanin-yoxsa-zamanin-telebi - Wicklund E. mHealth Study to Test Cardiac Effects of Potential COVID-19 Treatment, April 22 2020, https://www.mhealthintelligence.com/news/mhealth-study-to-test-cardiac-effects-of-potential-covid-19-treatment
- Contant J. How COVID-19 is ramping up insurance needs for telemedicine, April 22 2020, https://www.canadianunderwriter.ca/technology/how-covid-19-is-ramping-up-insurance-needs-for-telemedicine-1004177174/
- Nunan D., Brassey J., Mahtani K., Heneghan C., Lee H., Hartmann BoyceJ. H., Gardner A., Patrick-Smith M. COVID-19 Symptoms Tracker. March 24 2020, https://www.cebm.net/covid-19/covid-19-signs-and-symptoms-tracker/
- Mishra S. The Growing Role Of IoT In COVID-19 Response, 11 May 2020, https://www.iotforall.com/the-growing-role-of-iot-in-covid-19-response/
- Интернет вещей против COVID19: "кнопки вызова" в помощь больницам Красноярска, https://www.comnews.ru/content/205831/2020-04-24/2020-w17/internet-veschey-protiv-covid19-knopki-vyzova-pomosch-bolnicam-krasnoyarska
- Телемедицина в Республике Казахстан, http://www.ezdrav.kz/posetitelyam/telemeditsina
- Телемедицина,
http://www.belcmt.by/ru/activity-of-the-center/informatizacija-zdravoohranenija/
telemedi cine - Телемедицина по-украински, https://www.hi-tech.ua/article/telemeditsina-po-ukrainski
- Оказание медицинской помощи с применением телемедицинских технологий, https://www.zen.yandex.ru/media/roscoaudit/okazanie-medicinskoi-pomosci-s-primeneniem-telemedicinskih-tehnologii-5e4ff9a93880365bb316492b
- Пандемия коронавируса. Правительство попросили разрешить врачам ставить диагнозы через интернет,
https://www.rbc.ru/technology_and_media/19/03/2020/5e72097e9a794721221e1a46 - О внесении изменений в Федеральный закон "Об основах охраны здоровья граждан в Российской Федерации" (в части особенностей оказания медицинской помощи в условиях чрезвычайных ситуаций), https://www.sozd.duma.gov.ru/bill/930215-7
- Мотренко Е., Костенко Я. Доктор на связи: как коронавирус разбудил телемедицину в России, 8 aprel 2020 г., https://www.ru/996865/elena-motrenko-iaroslava-kostenko/doktor-na-sviazi-kak-koronavirus-razbudil-telemeditcinu-v-rossii
- Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair 2014-2020-ci illər üçün Milli Strategiya, 20 sentyabr 2016-cı il, http://www.e-qanun.az/framework/33717
- “Uyğun milli teletibb sistemlərinin yaradılması, onların gələcək inkişafı və istifadəsində MDB-nin iştirakçısı olan dövlətlərin əməkdaşlığı haqqında” Sazişin təsdiqi və həmin Saziş üzrə səlahiyyətli orqanların müəyyən edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı, 11 aprel 2014-cü il, http://www.e-qanun.az/framework/27519
- Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya və informasiya texnologiyalarının inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi, 6 dekabr 2016-cı il, https://www.president.az/articles/22382
- Телемедицина в Азербайджане набирает обороты,
https://www.az.sputniknews.ru/health/20180312/414405863/zdravoohranenie-telemedicina-azerbaijan-skoraja.html - Ağdaş rayonunda telesəhiyyə xidmətləri istifadəyə verilib, 20 dekabr 2019, https://www.its.gov.az/bloq/agdas-rayonunda-telesehiyye-xidmetleri-istifadeye-verilib
- Azərbaycanda əhalinin məlumatlandırılması məqsədilə www.koronavirusinfo.az informasiya portalı istifadəyə verildi, 19 mart 2020, http://www.e-health.gov.az/az
- ÜST Azərbaycanda COVID-19-a qarşı mübarizə tədbirlərinin gücləndirilməsinə dəstək göstərir. 16 aprel, 2020, http://www.e-health.gov.az/az/s/91
- “E-TEBİB” mobil tətbiqi, https://koronavirusinfo.az/az/page/haqqimizda/e-tebib-mobil-tetbiqini-yukleyin
- Onlayn sosial etibarnamənin tətbiqinə başlanılıb, 8 aprel 2020, http://www.e-health.gov.az/az/s/91
- “Koronavirusa görə özünü yoxla” proqramı hazırlanaraq istifadəyə verilib, 15 aprel 2020, http://www.e-health.gov.az/az/s/91
- Отчет о проведении симпозиума ВОЗ «Будущее цифровых систем здравоохранения в Европейском регионе». Копенгаген, Дания, 6-8 февраля 2019, https://www.apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330370/9789289059985-rus.pdf
- Correa T, Pavez I. Digital inclusion in rural areas: A qualitative exploration of challenges faced by people from isolated communities // Journal of Computer-Mediated Communication, 2016, vol.21, no.3, pp. 247–263. doi: 10.1111/jcc4.12154
.jpg)
